Στη Βουλή έφερε το θέμα της συγχώνευσης και κατάργησης αιθουσών και σχολικών μονάδων από την κυβέρνηση με την εργαλειοποίηση του δημογραφικού προβλήματος, ο Βουλευτής Αχαΐας και Τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, καταθέτοντας ερώτηση με θέμα «Πίσω από τη Δημογραφική κρίση κρύβεται η κυβέρνηση της ΝΔ για να προχωρήσει σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων – Ανάγκη άμεσων πολιτικών παρεμβάσεων», η οποία έχει τη συνυπογραφή έντεκα (11) βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Στην ερώτηση περιγράφεται η δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας τόσο με τις αρνητικές εξελίξεις στο δημογραφικό πρόβλημα και τη συνολική μείωση και συρρίκνωση του πληθυσμού και των γεννήσεων την τελευταία δεκαετία όσο και με το σκηνικό ερήμωσης της ελληνικής υπαίθρου που «προσφέρει» το άλλοθι στην κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη για το κλείσιμο σχολικών μονάδων και την εκπαιδευτική εγκατάλειψη, γεγονός που συνιστά οπισθοδρόμηση σε εποχές που η χώρα ήταν ακόμη υπανάπτυκτη και καθυστερημένη κοινωνικά και οικονομικά.
Τα πέντε ερωτήματα που τίθενται στις αρμόδιες κυρίες υπουργούς είναι τα εξής:
– Ποια μέτρα πρόκειται να ληφθούν για την ενίσχυση των σχολείων της υπαίθρου και την αποτροπή της περαιτέρω ερήμωσης των μικρών κοινοτήτων;
– Θα επανεξεταστεί το μέτρο του «κατώτατου αριθμού δεκαπέντε (15) μαθητών», για τη διατήρηση μικρών σχολικών μονάδων σε απομακρυσμένες περιοχές, ιδίως για περιφέρειες όπως η Δυτική Ελλάδα;
– Υπάρχει σχέδιο για τη λήψη ειδικών μέτρων ενίσχυσης περιοχών με έντονη πληθυσμιακή συρρίκνωση, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω εκπαιδευτική ερημοποίηση;
– Έχει εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της δημογραφικής κρίσης που να ενσωματώνει την εκπαιδευτική, οικονομική, κοινωνική και περιφερειακή διάσταση του φαινομένου;
– Ποιες πρωτοβουλίες θα αναληφθούν, προκειμένου να ενισχυθεί η γεννητικότητα και η δημογραφική ανανέωση, σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία ώστε να αντιμετωπιστεί το ευρύτερο δημογραφικό πρόβλημα;
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Αθήνα, 10 Σεπτεμβρίου 2025
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τις Υπουργούς
Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
Θέμα: «Πίσω από τη Δημογραφική κρίση κρύβεται η κυβέρνηση της ΝΔ για να προχωρήσει σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων – Ανάγκη άμεσων πολιτικών παρεμβάσεων»
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συστηματική μείωση του μαθητικού πληθυσμού της χώρας, με χαρακτηριστικές μειώσεις στις εγγραφές σε νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια, στοιχείο που αντανακλά την ανεξέλεγκτη εξέλιξη της δημογραφικής κρίσης.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι γεννήσεις στη χώρα έχουν μειωθεί πολύ σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, ενώ η μαθητική διαρροή, σε συνδυασμό με τις μετακινήσεις οικογενειών προς το εξωτερικό, επιτείνει το πρόβλημα.
Η συρρίκνωση αυτή του μαθητικού πληθυσμού χρησιμοποιείται ως δικαιολογία από την κυβέρνηση για να προχωρήσει σε συγχωνεύσεις ή και καταργήσεις σχολικών μονάδων, κυρίως στην περιφέρεια, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την πρόσβαση των μαθητών στη δημόσια εκπαίδευση, δημιουργεί ανισότητες και αποδυναμώνει τη βιωσιμότητα τοπικών κοινωνιών
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο και στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, 766 σχολεία σε ολόκληρη τη χώρα αναστέλλουν τη λειτουργία τους για το σχολικό έτος 2025-2026, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 5% του συνόλου των σχολικών μονάδων στην Ελλάδα. Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται σε απομακρυσμένες ή νησιωτικές περιοχές, αλλά πλέον πλήττει ακόμα και μεγάλα αστικά κέντρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της υφιστάμενης κατάστασης η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ), η οποία τα τελευταία χρόνια καταγράφει σημαντική πληθυσμιακή συρρίκνωση, η οποία αντικατοπτρίζεται άμεσα στον αριθμό μαθητών στις σχολικές μονάδες. Για το σχολικό έτος 2025-2026, προβλέπεται η συνέχιση της αναστολής λειτουργίας 36 σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης – συγκεκριμένα 12 Δημοτικών Σχολείων, 22 Νηπιαγωγείων και 2 Γυμνασίων.
Σε πολλά χωριά της ΠΔΕ, τα οποία είναι ορεινά και απομακρυσμένα, η αναστολή λειτουργίας των σχολείων μεταφράζεται σε αυξημένες μετακινήσεις παιδιών, πλήγμα στο δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, αλλά και αποθαρρυντικό παράγοντα για νέες οικογένειες να εγκατασταθούν ή να παραμείνουν στις περιοχές αυτές εφόσον στερούνται στοιχειώδεις εκπαιδευτικές δομές. Υπάρχουν περιπτώσεις, ιδίως στην ύπαιθρο χώρα, όπου μαθητές καλούνται να διανύουν αποστάσεις έως και 80 χιλιομέτρων καθημερινά για να πάνε στο σχολείο τους. Όλα αυτά χωρίς να συνυπολογίζεται η οικονομική επιβάρυνση της μετακίνησης, όπως λ.χ. αυτή αποτυπώνεται στην ανακοίνωση του ΚΤΕΛ Αστικών Γραμμών Αιγίου, σύμφωνα με την οποία για τους μαθητές μετά τις 14:30 μ.μ. και για αυτούς που είναι από μεταγραφές, παύει να ισχύει η έκπτωση 25% και θα πληρώνουν ολόκληρο εισιτήριο.
Και για όλα αυτά η επίσημη πολιτεία κωφεύει και αντί να βρίσκει βιώσιμες γι’ αυτές τις κοινωνίες λύσεις, επιλέγει την εύκολη οδό, να κρύβεται πίσω από την δημογραφική κρίση και να προχωρά στην ουσιαστική κατάργηση σχολικών μονάδων με την αναστολή λειτουργίας τους και τη συγχώνευσή τους με άλλες, πιο «μητροπολιτικές». Στο σημείο αυτό αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι πρόσφατα στο στόχαστρο του Υπουργείου Παιδείας για αναστολή λειτουργίας του βρέθηκε και το Λύκειο Ερυμάνθειας, όπου μετά από έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η αναστολή λειτουργίας του Λυκείου διακόπηκε και το Λύκειο πρόκειται να επαναλειτουργήσει κανονικά.
Επειδή η συνεχιζόμενη συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού -με μείωση άνω των 111.000 μαθητών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση μέσα σε 7 χρόνια- σχετίζεται άμεσα με τη βαθιά δημογραφική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα,
Επειδή τα παιδιά από αγροτικές ή ορεινές κοινότητες βρίσκονται αντιμέτωπα με μεγαλύτερους χρόνους μετακίνησης και ενίοτε συνθήκες εκπαιδευτικού αποκλεισμού, καθώς η συγκεντρωτική εκπαιδευτική πολιτική και η ιδεοληπτική εμμονή σε αριθμητικά «κατώτατα όρια» (15 μαθητές για τη λειτουργία ενός σχολείου) πολλές φορές αγνοεί τις τοπικές ιδιαιτερότητες, τις γεωγραφικές δυσκολίες και τις κοινωνικές ανάγκες των μικρών κοινοτήτων,
Επειδή το κλείσιμο σχολικών μονάδων και η εκπαιδευτική εγκατάλειψη πολλών κοινοτήτων αποτελεί μέρος μιας συνολικής εγκατάλειψης της υπαίθρου εντείνοντας και επιταχύνοντας την κοινωνική και οικονομική ερήμωση των αγροτικών και ημιορεινών περιοχών.
Ερωτώνται οι αρμόδιες Υπουργοί :
- Ποια μέτρα πρόκειται να ληφθούν για την ενίσχυση των σχολείων της υπαίθρου και την αποτροπή της περαιτέρω ερήμωσης των μικρών κοινοτήτων;
- Θα επανεξεταστεί το μέτρο του «κατώτατου αριθμού δεκαπέντε (15) μαθητών», για τη διατήρηση μικρών σχολικών μονάδων σε απομακρυσμένες περιοχές, ώστε να ληφθούν υπόψη και κοινωνικά, γεωγραφικά και αναπτυξιακά κριτήρια, ιδίως για περιφέρειες όπως η Δυτική Ελλάδα;
- Σχεδιάζουν τα αρμόδια υπουργεία τη λήψη ειδικών μέτρων ενίσχυσης περιοχών με έντονη πληθυσμιακή συρρίκνωση, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω εκπαιδευτική ερημοποίηση;
- Έχει εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της δημογραφικής κρίσης που να ενσωματώνει την εκπαιδευτική, οικονομική, κοινωνική και περιφερειακή διάσταση του φαινομένου;
- Ποιες πρωτοβουλίες θα αναληφθούν, προκειμένου να ενισχυθεί η γεννητικότητα και η δημογραφική ανανέωση, σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία (π.χ. Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης, Εσωτερικών, Υγείας, Μετανάστευσης και Ασύλου), ώστε να αντιμετωπιστεί το ευρύτερο δημογραφικό πρόβλημα;
Οι Ερωτώντες Βουλευτές
Παναγιωτόπουλος Ανδρέας
Καλαματιανός Διονύσιος
Νοτοπούλου Αικατερίνη
Ακρίτα Έλενα
Βέττα Καλλιόπη
Γιαννούλης Χρήστος
Δούρου Ειρήνη (Ρένα)
Μαμουλάκης Χαράλαμπος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κώστας
Παπαηλιού Γεώργιος
Τσαπανίδου Πόπη
