ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Θέμα: Με αδιαφάνεια και χαριστικές ρυθμίσεις δεν έρχεται η πράσινη μετάβαση
Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση της ΝΔ, χωρίς καμιά συνεννόηση με την τοπική κοινωνία, χωρίς ενημέρωση και επαρκή διαβούλευση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες των κατοίκων και των τοπικών φορέων, προχωρά σε ένα μεγαλεπήβολο ενεργειακό σχεδιασμό, ενάντια στο περιβάλλον και στις άλλες χρήσεις του που αποβαίνει, τελικά, εις βάρος των πολιτών.
Πρόκειται για τη δημιουργία δυο πιλοτικών θαλάσσιων αιολικών πάρκων στο Θρακικό πέλαγος στα οποία προβλέπεται η εγκατάσταση 60 πακτωμένων ανεμογεννητριών μεγάλης ισχύος και τεραστίου μεγέθους, 40 από τις οποίες θα τοποθετηθούν δυτικά όσο και ανατολικά του νησιού της Σαμοθράκης και σε απόσταση έως 1.800 μ. από την ακτή του νησιού, καθιστώντας το πάρκο σχεδόν παράκτιο και όχι υπεράκτιο.
Στο νόμο 3468 του 2006 (άρθρο 7Α) προβλέπεται ότι η έγκριση Περιοχής Πρώτης Επιλογής για Α.Π.Ε. (η επί εδάφους ή η θαλάσσια περιοχή που κρίνεται ως ιδιαίτερα κατάλληλη για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ) γίνεται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, κατόπιν Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Επιπλέον, οι περιοχές αυτές θα πρέπει να βρίσκονται εκτός προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου «Natura 2000».
Στην περίπτωση των πιλοτικών Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ) που πρόκειται να τοποθετηθούν στο Θρακικό πέλαγος, με το νόμο 4964 του 2022 (άρθρο 174) αρχικά και με το νόμο 5037 του 2023 στη συνέχεια (άρθρο 164), ορίζεται ότι η θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται νοτίως της ακτογραμμής της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου και βορείως-βορειοανατολικώς της Σαμοθράκης ως περιοχή ανάπτυξης πιλοτικών Έργων ΥΑΠ, για Έργα ΥΑΠ μέχρι συνολικής ισχύος εξακοσίων (600) MW. Υπενθυμίζουμε ότι η εν λόγω διάταξη είχε προκύψει με νυχτερινή τροπολογία, δίχως διαβούλευση και φωτογράφιζε τη συγκεκριμένη περιοχή εξαιρώντας την από το υπόλοιπο πλαίσιο των θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Επαναλαμβάνουμε τη θέση μας ότι πρόκειται για μια χαριστική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία όποιος είχε υποβάλει αίτηση, θα λάμβανε και την αδειοδότηση κατά παρέκκλιση των κανόνων ανταγωνισμού, διαφάνειας και ισότιμης πρόσβασης. Ενώ επρόκειτο για μια μεγάλης σημασίας μεταρρύθμιση, η κυβέρνηση επέλεξε να τη φέρει νύχτα, δίχως να έχει ολοκληρώσει τις προαπαιτούμενες μελέτες και εγκρίσεις για τη Θαλάσσια Χωροταξία, το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Α.Π.Ε. και την έκδοση των Π.Δ. για τις Προστατευόμενες Περιοχές, με περιεχόμενο αντιδημοκρατικό και μόνο σκοπό να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα συμφέροντα.
Η κυβέρνηση προωθεί τα πιλοτικά θαλάσσια αιολικά πάρκα με χαριστικές ρυθμίσεις δημιουργώντας συγκρούσεις με τις τοπικές κοινωνίες. Πάγια θέση μας είναι ότι ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, με γνώμονα τη βιώσιμη διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, στη βάση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Προεδρικών Διαταγμάτων των περιοχών προστασίας, αλλά και η ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων μπορεί να αποτελέσουν τη βάση πάνω στην οποία θα υλοποιηθούν ευρύτεροι στόχοι για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Για αυτό το σκοπό, το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ είχε παραδώσει δρομολογημένα και σε εξέλιξη όλα τα προαπαιτούμενα, με στόχο να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2021. Διανύουμε το 2025 και κανένα από αυτά δεν έχει υλοποιηθεί, ενώ η χώρα έχει καταδικαστεί ήδη για την έλλειψη πλαισίου προστασίας των Προστατευόμενων Περιοχών και την έλλειψη Θαλασσίου Χωροταξικού Σχεδίου. Όλα τα παραπάνω γίνονται με ευθύνη και επιλογή της κυβέρνησης.
Η απόφαση της εγκατάστασης υπεράκτιου αιολικού πάρκου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη θαλάσσια περιοχή της Σαμοθράκης και στο Θρακικό πέλαγος, έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία, στους διάφορους φορείς αλλά και στην επιστημονική κοινότητα καθώς όλοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του έργου με το οποίο απειλείται η αλιεία, ο τουρισμός και γενικότερα η βιωσιμότητα του νησιού.
Με ομόφωνη απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο Σαμοθράκης (Αριθ. Απόφασης 135/2024), εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του και ζητά τη ματαίωση της σχεδιαζόμενης εγκατάστασης των ΥΑΠ, αναφερόμενο στους πολλούς και σοβαρούς κινδύνους για το θαλάσσιο περιβάλλον, την αλιευτική οικονομία, τον τουρισμό, το κλίμα της περιοχής, αλλά και την αλλοίωση της αισθητικής του «ανόθευτου αρχέγονου τοπίου», καθώς:
• Δεν προηγήθηκε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και δεν υπήρξε διαδικασία γνωμοδότησης από τους τοπικούς φορείς.
• Η προτεινόμενη εγκατάσταση θα προκαλέσει σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.
• Οι ανεμογεννήτριες θα καταλάβουν μεγάλο μέρος του θαλάσσιου χώρου, επηρεάζοντας άμεσα την αλιευτική δραστηριότητα.
• Οι υποδομές των ΥΑΠ ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά το θαλάσσιο οικοσύστημα, προκαλώντας διαταραχές σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 (GR1110004 και GR1110013).
• Οι μεταναστευτικές ροές ψαριών και πουλιών, καθώς και η συνολική ισορροπία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, κινδυνεύουν να διαταραχθούν ανεπανόρθωτα.
• Το έργο ενδέχεται να υπονομεύσει την ένταξη της Σαμοθράκης στο Δίκτυο “Άνθρωπος και Βιόσφαιρα” της UNESCO.
• Το έργο δεν πληροί τις προϋποθέσεις βιωσιμότητας και προστασίας του περιβάλλοντος.
Επιπλέον, στις γνωμοδοτήσεις τους προς το Δημοτικό Συμβούλιο, οι επιστημονικοί φορείς στους οποίους απευθύνθηκε προς ενημέρωση, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ) του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, αναφέρθηκαν:
Το μεν ΕΛΚΕΘΕ ως προς
- τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ΥΑΠ:
• Θα προκαλέσουν σοβαρές διαταραχές στη θαλάσσια βιοποικιλότητα.
• Επηρεάζονται προστατευόμενα είδη όπως η Φώκαινα (Phocoenaphocoenarelicta), ο Ζιφιός (Ziphiuscavirostris) και οι θαλάσσιες χελώνες (Carettacaretta).
• Τα λιβάδια Posidoniaoceanica και οι κοραλλιογενείς σχηματισμοί κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν από την εγκατάσταση των υποθαλάσσιων καλωδίων.
• Η τοποθέτηση ανεμογεννητριών στο μεταναστευτικό διάδρομο πτηνών αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για σπάνια είδη.
- ενώ επισήμανε ότι η εγκεκριμένη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του έργου:
• Δεν εκτιμά τις επιπτώσεις στις επιμέρους περιοχές του δικτύου Natura 2000.
• Η τελική απόφαση στηρίζεται σε ελλιπή δεδομένα, καθώς δεν υπάρχουν εξειδικευμένες μελέτες για τις συγκεκριμένες περιοχές ανάπτυξης των ΥΑΠ.
- και πως είναι απαραίτητες πρόσθετες μελέτες:
• Μακροχρόνιας παρακολούθησης της περιοχής και νέες, εξειδικευμένες περιβαλλοντικές μελέτες πριν από οποιαδήποτε απόφαση υλοποίησης.
Το ΕΛΚΕΘΕ, επίσης, δήλωσε ότι μπορεί να συνεισφέρει με δεδομένα και τεχνογνωσία στην εκτίμηση των επιπτώσεων μέσω του προγράμματος LIFE MareNatura.
Το δε ΙΝΑΛΕ αναφέρθηκε στις καταστροφικές συνέπειες των ΥΑΠ για την αλιεία και το θαλάσσιο περιβάλλον της Σαμοθράκης, τονίζοντας ειδικότερα:
- τις επιπτώσεις στην αλιεία:
• Οι ΥΑΠ δεσμεύουν μεγάλο ποσοστό των εθνικών υδάτων, περιορίζοντας δραματικά τις διαθέσιμες ζώνες αλιείας.
• Το έργο θα καταλάβει το 13,6% των εθνικών υδάτων γύρω από τη Σαμοθράκη, επηρεάζοντας σχεδόν εξ ολοκλήρου την παράκτια αλιεία.
• Ο περιορισμός των αλιευτικών δραστηριοτήτων θα έχει βαρύτατες οικονομικές συνέπειες για τον κλάδο.
- τις επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και στις προστατευόμενες περιοχές:
• Η εγκατάσταση των ΥΑΠ εντός των περιοχών Natura 2000 απειλεί την οικολογική ισορροπία και τα προστατευόμενα θαλάσσια είδη.
• Τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία των καλωδίων μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά καρχαριοειδή και άλλα θαλάσσια είδη που βασίζονται σε ηλεκτροαισθητήρια όργανα.
• Η εγκατάσταση των ΥΑΠ εντός του μεταναστευτικού διαδρόμου πτηνών αποτελεί σοβαρή απειλή για σπάνια είδη.
- τις επιπτώσεις στη βενθική χλωρίδα:
• Η περιοχή φιλοξενεί λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidoniaoceanica), τα οποία προστατεύονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία ως οικότοποι προτεραιότητας.
• Οι εργασίες εγκατάστασης και λειτουργίας των ΥΑΠ μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη υποβάθμιση αυτών των οικοτόπων, επηρεάζοντας την ιχθυοπανίδα.
Επισήμανε δε ότι τα συμπεράσματα της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο που αφορούν στην αλιεία στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης, αποδομώντας δήθεν επιχειρήματα καθώς «η λειτουργία των πακτωμένων ανεμογεννητριών ως τεχνητοί ύφαλοι δεν πληροί καμία από τις ιδιότητες/τεχνικά χαρακτηριστικά των τεχνητών υφάλων και συνεπώς το επιχείρημα ότι θα προστατεύσουν και θα αυξήσουν τους ιχθυοπληθυσμούς στην περιοχή είναι επιστημονικά εσφαλμένο».
Το ΙΝΑΛΕ κατέληξε στο συμπέρασμα πως «όσον αφορά την αλιεία και το θαλάσσιο περιβάλλον στη Σαμοθράκη, η γνωμοδότηση του Ινστιτούτου μας για την εγκατάσταση υπεράκτιων πακτωμένων ανεμογεννητριών είναι αρνητική».
Ηαντίθεση της τοπικής κοινωνίας στην εγκατάσταση θαλάσσιου αιολικού πάρκου είναι καθολική. Ενδεικτικά, την εκδήλωση ενημέρωσης για τα σχεδιαζόμενα Πιλοτικά Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα στο Θρακικό Πέλαγος που πραγματοποίησε ο Δήμος Σαμοθράκης, στις 9 Φεβρουαρίου, εκτός των παρευρισκομένων, παρακολούθησαν διαδικτυακά πάνω από 4.000 άτομα. Ταυτόχρονα, διαδικτυακό ψήφισμα πρωτοβουλίας πολιτών με τίτλο «Σώστε το θαλάσσιο περιβάλλον της Σαμοθράκης!» μαζεύει χιλιάδες υπογραφές.
Η δημοσιοποίηση των ενεργειών του Δήμου Σαμοθράκης, όπως η προσφυγή με σειρά νομικών επιχειρημάτων, κατά της εγκατάστασης ΥΑΠ στη Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) βρίσκει στήριξη πλέον από δημοτικές αρχές και άλλων Δήμων αλλά και από το Ελληνικό Δίκτυο Μικρών Νησιών.
Επειδή σύμφωνα με περιβαλλοντικές και οικολογικές οργανώσεις το συγκεκριμένο έργο εγκατάστασης ΥΑΠ παραβιάζει βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης,
Επειδή, οι επιστήμονες από το Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και το Ινστιτούτο Αλιείας προειδοποιούν για τις ανεπανόρθωτες συνέπειες του έργου στην περιοχή και τις αρνητικές επιπτώσεις στην αλιεία, τη βιοποικιλότητα και τον τουρισμό του νησιού της Σαμοθράκης,
Επειδή, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για την αλιεία της περιοχής, η οποία αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα από τον αθέμιτο ανταγωνισμό των τουρκικών τρατών, την ακρίβεια στα καύσιμα και τους περιορισμούς λόγω της λειτουργίας και χωρικής κάλυψης της εγκατάστασης του Υπεράκτιου Πλωτού Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (FRSU) Αλεξανδρούπολης,
Επειδή, όλοι οι φορείς τεκμηριώνουν τις σοβαρές περιβαλλοντικές, αλιευτικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που θα προκύψουν από την ανάπτυξη αυτών των έργων και επισημαίνουν την έλλειψη ουσιαστικής διαβούλευσης και εξειδικευμένων περιβαλλοντικών μελετών για τις περιοχές εγκατάστασης,
Επειδή, όλοι οι φορείς ζητούν να επανεξεταστούν οι επιπτώσεις του έργου και να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις που θα προστατεύουν τον μοναδικό χαρακτήρα του νησιού,
Επειδή, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η τοπική κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη ενημέρωση αλλά και λόγο, πριν από τη λήψη οποιασδήποτε τελικής απόφασης,
Επειδή οι αποφάσεις οφείλουν να λαμβάνονται με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία των κατοίκων της περιοχής και όχι τα κέρδη των ενεργειακών ομίλων,
Επειδή, η ενέργεια θα έπρεπε να είναι κοινωνικό αγαθό.
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
- Προτίθεται η κυβέρνηση να αφουγκραστεί την αγωνία της τοπικής κοινωνίας, του Δημοτικού Συμβουλίου Σαμοθράκης, τις επισημάνσεις του ΕΛΚΕΘΕ και του ΙΝΑΛΕ που καταλήγουν στους σοβαρούς κινδύνους που επιφυλάσσει για το περιβάλλον, την αλιεία, τη βιοποικιλότητα και την τοπική οικονομία το έργο των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων και να προχωρήσει στην ακύρωσή του;
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Πολάκης Παύλος
Βέττα Καλλίοπη
Γιαννούλης Χρήστος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κων/νος
Νοτοπούλου Αικατερίνη
Ξανθόπουλος Θεόφιλος
Παπαηλιού Γεώργιος
Τσαπανίδου Πόπη
Ψυχογίος Γεώργιος
